Total Space

Total Space verkent de wisselwerking tussen architectuur, planning, antropologie en systeemtheorie. Het leidende idee is dat architectuur en stedenbouw als ecologische systemen kunnen worden beschouwd. Er wordt hoofdzakelijk vanuit interactieve netwerken gedacht, en minder vanuit losstaande objecten en domeinen. Van de eerste voorstellen voor netwerksteden en megastructuren uit de jaren '50 en '60 van de vorige eeuw tot aan de huidige ontwikkeling van Smart Cities en virtuele ruimtes blijkt het concept van een totale, allesomvattende ruimte een terugkerend motief.

Pjotr Gonggrijp. Verschillende landschapstypen van de delta in Nederland, schaal 1:100.000, situatie circa 1550 en later, 1969. Collectie Het Nieuwe Institiuut, GONG 3

De term ‘totale ruimte’ is afkomstig van Jaap Bakema. Het idee van een totale ruimte stond voor hem voor een relationele benadering van de mens en zijn omgeving en impliceerde een bijna kosmologisch begrip van ruimte. Hij greep hiervoor terug op onder meer de esthetisch-ruimtelijke concepten van De Stijl-beweging en die van denkers als Henri Bergson en Ruth Benedict. Het was volgens Bakema de taak van de architect-stedenbouwer om ervoor te zorgen dat de mens deze totale ruimte kan ervaren, dat hij er zijn weg kan vinden en zich de ruimte kan toeëgenen om die voor zichzelf bewoonbaar te maken.

Dit relationele en ecologische begrip van de architectuur en planning bracht - en brengt nog steeds - een ingrijpende herdefinitie van deze disciplines en het eigen instrumentarium met zich mee, technologisch en epistemologisch, maar vooral ook cultureel. In lijn met de vroege avant-gardes komen proces, groei en verandering centraal te staan, in plaats van permanentie en monumentaliteit.

Total Space exploreert deze diepgaande veranderingen aan de hand van recent historisch materiaalzoals dat ook in het archief van Het Nieuwe Instituut te vinden is. Total Space lokaliseert en onderzoekt belangrijke momenten van kruisbestuiving en herdefinitie, en bevraagt wat hier de kennistheoretische en sociaal-culturele betekenis van is.

Jaap Bakema (links), Peter Smithson en Jacqueline Tyrwhitt bespreken de bijdrage van de MARS groep tijdens het CIAM congres in Dubrovnik, 1956. Fotograaf onbekend. Collectie Het Nieuwe Instituut, TTEN f5

Habitat: Expanding Architecture

Op 18 oktober wordt de onderzoeksinstallatie Habitat: Expanding Architecture geopend, onderdeel van het Total Space programma. Habitat belicht een belangrijk moment in de geschiedenis van de architectuur en stedenbouw: het tiende CIAM-congres van 1956 in Dubrovnik. Daar stond het begrip 'habitat' centraal: een bredere opvatting van architectuur via een nieuwe ecologische benadering, die architectuur niet als een autonome discipline zag, maar als onderdeel van een groter, dynamisch geheel. Habitat toont werk uit de archieven van Aldo van Eyck, Jaap Bakema en Alison & Peter Smithson, aangevuld met recentere voorbeelden van onder anderen Pjotr Gonggrijp en Frits Palmboom. De installatie dient als podium voor gesprek om de betekenis van ‘habitat’ toen en nu verder te onderzoeken.

Lees meer

Publicatie

Total Space

Volume #50, december 2016

Total Space, een insert van Volume #50, is gebaseerd op twee onderzoeksworkshop georganiseerd door het Jaap Bakema Study Centre in 2015. Total Space onderzoekt de internationale aspecten van het structuralisme en poogt de recente geschiedenis te verbinden met speculaties over de toekomst. Met bijdragen van Tom Avermaete, M. Christine Boyer, Benjamin H. Bratton, Femke Herregraven, Ellen Smit, Laurent Stalder, Richard Vijgen, Victor M. Sanz en Dirk van den Heuvel.

lees Total Space (pfd)

Jaap Bakema Study Centre

Total Space is een programma van het Jaap Bakema Study Centre. Het studiecentrum initieert en onderneemt onderzoeksprojecten die leiden tot tentoonstellingen, publicaties, discussies of specifieke deelonderzoeken, gerelateerd aan het programma van Het Nieuwe Instituut, en het onderzoeksprogramma van de Faculteit Bouwkunde van de TU Delft. Het Jaap Bakema Study Centre stelt eigentijdse sociale vraagstukken aan de orde en levert een bijdrage aan fundamenteel onderzoek en kennisontwikkeling op het gebied van de creatieve industrie: van ontwerp, cultuur en samenleving.

lees meer

2019

07

Mrt

Op donderdag 7 maart geeft Georg Vrachliotis (Karlsruhe Institute of Technology) de laatste lezing in het discursieve programma van Habitat: Expanding Architecture. Vrachliotis zal spreken over de invloed van systeemtheorie op architectuur en stedenbouw, met bijzondere aandacht voor de Zwitserse architect Fritz Haller, die een van de meest enigmatische visies op totale stedelijke systemen ontwikkelde.

➝

Het Nieuwe Instituut

Bezoek

Disciplines

Het Nieuwe Instituut

Organisatie

Bottom